UFO z pragotronem - dworzec autobusowy w Kielcach

Z Edwardem Modrzejewskim, projektantem budynku kieleckiego dworca PKS, rozmawia Małgorzata Chmiel



Kielecki dworzec jest wyjątkowo oryginalny.

– Była to w swoim czasie rewelacja. Kilka miast chciało powtórzyć projekt u siebie, ale, niestety, on nie na każdą lokalizację się nadaje, bo działka musi być kwadratowa, żeby mógł się zmieścić. Na przykład Radom czy Białystok chciały go zaadoptować, ale działki mieli wąskie i długie, dlatego to się nie udało. Nawet była oferta z zagranicy, ale też nic z tego nie wyszło.

Jak wyglądała Pana praca nad projektem kieleckiego „spodka”

– Pracowałem w kieleckim Miastoprojekcie i zostałem przez dyrekcję wyznaczony na projektanta budynku. To było zadanie biurowe. Pracowałem z kolegą, który opracowywał komunikację – Mieczysławem Kubalą. On zaproponował rozwiązanie wyspowe, żeby autobusy jeździły naokoło, pod sam peron, bez żadnych manewrów w tył.

Czyli najpierw przy projektowaniu była koncepcja użyteczności, a forma plastyczna została stworzona później?

– Najpierw przygotowaliśmy dwie koncepcje. Musiały być zatwierdzone przez centralny zarząd PKS-u w Warszawie oraz m.in. przez Zarząd Ministerstwa Komunikacji. Zaproponowaliśmy wariant wyspowy i tradycyjny, taki, jaki najczęściej w Polsce się budowało. Na szczęście zarząd na posiedzeniu, przy dużym poparciu ze strony ówczesnego dyrektora kieleckiego PKS-u, do realizacji wybrał wariant wyspowy. Następne fazy projektowania zostały wykonane już tylko dla tej wersji. Musiałem, więc znaleźć jakąś koncepcję architektoniczną tego rozwiązania. Gdy wpadłem już na pomysł, musiałem przekonać konstruktora do swojego pomysłu. Na szczęście inż. Radkiewicz też zapalił się do tej formy, bardzo mu się spodobała.

Jaka była idea projektu?

– Konstrukcja trzymająca dach ma formę pająka Na wspornikach została osadzona kopuła. Chodziło o to, żeby nie było podpór w środku, by wnętrze kopuły było jednoprzestrzenne i niepoprzegradzane. Perony zostały usytuowane naokoło budynku. Niezależnie od tego, że wewnątrz znajdowała się informacja wizualna i wokalna, to jeszcze pasażer, czekając na dworcu, widział przez szyby, jak autobus podjeżdża na stanowisko. Ta idea została zepsuta już po transformacji ustrojowej, gdy powstała masa kiosków, sklepików, które znajdują się wewnątrz i pasażer nie ma widoku na perony z wnętrza budynku.



Kieleckie UFO wprowadzało do Kielc wiele nowinek technicznych

- Każde wyjście na peron miało tablicę informacyjną, tak zwany pragotron, na którym zmieniał się napis informujący o kierunku i godzinie odjazdu autobusu. To było w tamtym okresie nowinką techniczną. Myśmy ten pragotron z Czech ściągali i on został tutaj w Kielcach zastosowany po raz pierwszy. Następną innowacją, którą wprowadziliśmy na dworcu, była centrala wizualna, czyli to, co w tej chwili nazywa się monitoringiem. Umieściliśmy kamery na peronach, a w jednym z pomieszczeń na dziewięciu monitorach dyżurny ruchu obserwował, co się dzieje.
Wstępna koncepcja zakładała podziemne przejście z dworca kolejowego na autobusowy i odwrotnie. To była możliwość hipotetyczna. Drugi proponowany wariant, to kładka nad ulicą Czarnowską, dzięki niej powstałoby bezkolizyjne połączenie placu przed dworcem PKS z chodnikiem przy ul. Żelaznej, przed hotelem. Ale z tych propozycji nie skorzystano.

I jeszcze jedna ciekawostka. Projekt zakładał połączenie poziomu kasowego z poziomem peronowym ruchomymi schodami. Wszystko już było załatwione– miałem jechać do Leningradu, do wykonawcy i zamówić te schody. Czekałem tylko na delegację. Ale przyszedł stan wojenny i wszystko się rozleciało. A schody ruchome to nawet w tej chwili można by zastosować, konstrukcja wejścia schodowego w środku jest tak pomyślana. Teraz to żadna nowość, ale wówczas nigdzie w Kielcach ruchomych schodów nie było.

Dziękuję za rozmowę

Fot. Małgorzata Chmiel
Edward Modrzejewski pokazuje wycinki z gazet i inne pamiątki, świadczące o dużym zainteresowaniu „kieleckim spodkiem” w czasach jego świetności.

Rozmawiała Małgorzata Chmiel