Trzy lance, cztery oszczepy oraz berło, które stanowiły insygnia władzy cesarskiej Maksencjusza, imperatora cesarstwa rzymskiego na początku IV w. n.e., odnaleźli włoscy archeolodzy w trakcie prac wykopaliskowych w obrębie wzgórza Palatynu, w pobliżu słynnego Koloseum.

Badacze podkreślają wyjątkowość znaleziska ze względu na doskonały stan zachowania insygniów. Jest to pierwszy przypadek odnalezienia tego typu zabytków w całości, dotychczas archeolodzy znali je tylko z nielicznych fragmentów.

Sposób zabezpieczenia insygniów wskazuje na ich celowe ukrycie w IV w. n.e. Zabytki zostały złożone w drewnianej skrzyni, którą owinięto w płótno i zakopano.

Odkrycia dokonano już w zeszłym roku, jednak dopiero teraz badacze ukończyli wydobywanie i ostateczne analizowanie cennych zabytków.

Archeolodzy podejrzewają, że skarb ukryli żołnierze Maksencjusza w obliczu zbliżającej się klęski lub tuż po przegranej bitwie przy Moście Mulwijskim. Porażka wojsk Maksencjusza i śmierć cesarza w nurtach Tybru zakończyła krótki okres jego panowania w stolicy cesarstwa i stała się punktem zwrotnym w historii starożytnego Rzymu.

Po zwycięstwie nad Maksencjuszem, cesarzem został Konstantyn, którego późniejsze reformy ustanowiły podwaliny chrześcijańskiego średniowiecza w Europie.

W 306 r. n.e. na północy Wysp Brytyjskich zginął w walce z Piktami i Szkotami Konstancjusz I Chlorus. Zaraz po jego śmierci legiony stacjonujące na Wyspach okrzyknęły nowym imperatorem Konstantyna, syna zmarłego władcy. W tym samym roku w odległej stolicy cesarstwa pretorianie i plebs miejski uznał, że nowym władcą powinien zostać Maksencjusz, syn współrządzącego wcześniej z Dioklecjanem Maksymiliana.

Maksencjusz cieszył się władzą cesarską w stolicy tylko 6 lat. Konstantyn, później zwany Wielkim, po wielu walkach ze zwolennikami Maksencjusza, sprzymierzył się ostatecznie z Licyniuszem panującym nad wschodnią częścią imperium i dotarł pod koniec października 312 r. n.e. pod mury Rzymu.

28 października wojska sprzymierzone przeciwko Maksencjuszowi stanęły przeciwko liczniejszym oddziałom władcy Rzymu. Armie spotkały się u bram miasta, przy Moście Mulwijskim. Zgodnie z podaniami Konstantyn tuż przed bitwą miał wizję płonącego krzyża na niebie i widział Chrystusa przepowiadającego jego zwycięstwo.

Mimo znacznej przewagi armia Maksencjusza została pokonana, a sam cesarz utonął w Tybrze. Konstantyn objął władzę w mieście i stał się również faktycznym władcą zachodniej części imperium. Jego późniejsze reformy stanowiły kolejny krok w rozwoju cesarstwa rzymskiego i ustanowiły podwaliny chrześcijańskiego średniowiecza w Europie.

Rzymscy archeolodzy i muzealnicy planują udostępnienie odrestaurowanych insygniów Maksencjusza dla zwiedzających w lutym przyszłego roku.