Polska Ekspedycja Archeologiczna do Wschodniej Delty Nilu odkryła na stanowisku Tell el-Farcha skarb, pochodzący sprzed powstania zjednoczonego państwa egipskiego (ok. 3100 p.n.e.).

Prawdziwą sensacją okrzyknięto znalezione tam dwie półmetrowej wysokości złote figurki stojących mężczyzn, pochodzące sprzed 3100 r. p.n.e.

To najstarsze tego typu statuetki mężczyzn, może władców albo bóstw, znalezione w Egipcie. Związane są z początkami państwa egipskiego. Nie ma innych tak starych posągów - wyjaśnił Chłodnicki.

Archeolodzy natknęli się też na wyjątkowo cenny depozyt - stanowi go zespół ponad 60 przedmiotów z ok. 3000 p.n.e., czyli z czasów panowania pierwszych władców Egiptu.

Są to zabytki wysokiej klasy, prezentujące wysoki kunszt, ale podobne znajdowano już wcześniej w Egipcie. Ewenementem jest tutaj miejsce ich znalezienia - Delta Nilu. Okazuje się bowiem, że w początkach formowania się państwa egipskiego rozwój sztuki w tym regionie był już bardzo wysoki. Wcześniej sądzono, że cywilizacja dotarła tam później, z górnego Egiptu - tłumaczy archeolog.


Jak podkreśla, znalezisko to wiele wnosi w wiedzę o początkach nie tylko państwowości, ale także sztuki egipskiej - Część przedstawień widocznych w znalezionych przez nas przedmiotach była dotychczas zupełnie nieznana w ikonografii egipskiej.

Odkrycie zmienia też spojrzenie na historię i znaczenie Delty Nilu.

Wyraźnie widać, że region ten odgrywał znacznie większą rolę w początkach formowania się państwa egipskiego niż się do niedawna wydawało - podkreślił Chłodnicki. Początkowo archeolodzy sądzili, że stanowisko Tell el-Farcha było kiedyś zwykłą faktorią (placówką) handlową. Ostatnie znaleziska wskazują jednak na to, że znajdował się tam jeden z ważnych ośrodków administracyjno- handlowych.

Centrum mogło istnieć w Delcie Nilu w okresie przed formowaniem się państwa egipskiego i w jego początkach. Potem jednak straciło na znaczeniu i zostało opuszczone na rzecz innych miejsc - opisuje archeolog.

Na wyjaśnienie roli badanego przez Polaków stanowiska trzeba jednak będzie zaczekać, jak uważa Chłodnicki, kilka lub kilkanaście lat.

Przebadaliśmy dopiero 2-3 proc. stanowiska. Wciąż kryje więc ono tajemnice, które w przyszłości ujawnią prawdziwe funkcje i znaczenie tego miejsca. Poszukujemy m.in. cmentarzyska sprzed początków państwa egipskiego. Można też spodziewać się kolejnych rezydencji i zabytków sztuki, którymi stanowisko jest po prostu nafaszerowane - dodał archeolog.

Prace polskich archeologów w północno-wschodniej Delcie Nilu są prowadzone od 1998 roku. Dotychczas w Tell el-Farcha odkryto najstarsze egipskie centrum browarnicze, rezydencję z okresu przedfaraońskiego oraz świątynię i cmentarzysko z okresu panowania I dynastii.