Prawie każdy Polak wie, że tokaj to węgrzyn. Nie jest to jednak tak samo oczywiste dla wszystkich Francuzów. Alzacja od kilkuset lat wyrabia wino ze szczepu pinot gris, które zwie tokajem.

Prawdziwy tokaj dojrzewa w węgierskich winnicach. Jego nazwa pochodzi od miasteczka Tokaj. Taką samą nazwę nosi cały region, położony stóp malowniczych wzgórz Zemplen, w dolinie rzeki Bodrog, dopływu Cisy.

Tłoczony jest przede wszystkim ze szczepu furmint, stanowiącego 70 procent upraw winorośli w Tokaju. Alzatczycy twierdzą, że furmint przywiózł w ich strony w XVII wieku feudał, który na Węgrzech, w armii austriackiej walczył z Turkami. A sto lat później furmint zmienił się w pinot gris.

Przez pierwsze stulecia sprawa nikogo nie poruszała. Nie było jeszcze chronionych nazw geograficznych dla wina. Jednak po I wojnie światowej Węgrzy dość mieli alzackiego podszywania się pod ich "króla win i wina królów", jak tokaj nazwał Ludwik XIV. Podjęli odpowiednie kroki, podpisali umowy z rządem francuskim, ale Alzatczycy (za wiedzą i z błogosławieństwem Paryża) wciąż swe wino nazywali tokajem.

W roku 1980 Bruksela zlikwidowała nazwę "tokaj alzacki". Na pół roku, gdyż alzackie lobby winiarskie uzyskało pozwolenie na nazywanie wyrobu tokajem alzackim przez następne cztery lata, a od 1984 nazwę zmieniono "tokaj pinot gris".

W 1993 r. Węgrom udało się uzyskać od UE zakaz używania nazwy tokaj. Zapadł więc nieodwracalny wyrok, ale z trzynastoletnim zawieszeniem.

Zawieszenie kończy się z końcem bieżącego roku, choć też nie całkiem, bo wina, zakupione przez sklepy przed 31 marca, będą mogły stać na półkach bezterminowo jako tokaj.

Te zastrzeżenia nie przeszkodziły w uroczystości "restytucji tokaju Węgrom przez Alzację", jaka odbyła się w ambasadzie węgierskiej w Paryżu. W części oficjalnej przedstawiciele władz węgierskich i francuskich definitywny zwrot tokaju Węgrom przypisywali ich wejściu do Unii. Potem podano specjalności alzackie i węgierskie oraz dwa - wciąż jeszcze - tokaje: ten prawdziwy i alzacki - całkiem inny, ale także wyśmienity w smaku.