Consuelo Varela, uczona z Najwyższej Rady Badań Historycznych, która przestudiowała ten 46-stronicowy nieznany dotąd dokument, powiedziała, że jest to "najważniejszy tekst na temat hiszpańskich kolonii, jaki odkryto w ciągu ostatnich stu lat".

Tekst odkryto podczas katalogowania materiałów, które przez długi czas uznawano za zaginione. Zawiera on zeznania 23 świadków w procesie sądowym z roku 1500, który sprawił, że bracia Krzysztofa Kolumba, Jakub i Bartłomiej, zostali uwięzieni i odesłani z Ameryki do Hiszpanii.

- Dokument ten ukazuje Kolumba jako człowieka stosującego okrutne kary, skazującego ludzi w zbiorowych procesach i odmawiającego wydawania żywności swym ludziom - mówi Varela, autorka książki zatytułowanej "Upadek Krzysztofa Kolumba, śledztwo Bobadilli". Zdaniem autorki omawiany tekst sprawia, iż w pięć wieków po śmierci odkrywcy i kolonizatora "upada jego mit". - Dotąd wiedzieliśmy, że został pozbawiony swych godności i władzy, ale nie znaliśmy rzeczywistych tego motywów - dodaje Varela. Kolumb stracił stanowisko wicekróla i gubernatora Indii.

Zbadany dokument ukazuje także codzienne życie w koloniach hiszpańskich w Ameryce, gdzie Hiszpanie "cierpieli prawdziwy głód, czekając na próżno na przybycie statków z żywnością".

Autorem zapisków jest zwierzchnik zakonu Calatrava, Francisco de Bobadilla, który przeprowadził śledztwo w sprawie Kolumba na polecenie hiszpańskiej pary monarchów -Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej.

- Dzięki temu tekstowi dowiedzieliśmy się, że pod rządami Kolumba handlowano białymi niewolnikami, sprzedawanymi na licytacjach, i zrozumieliśmy przyczyny prób buntu na wyspie (Dominikanie) - powiedziała wybitna hiszpańska historyczka prowadząca badania nad życiem Kolumba.

Niektóre ze spisanych świadectw dotyczących odkrywcy Ameryki złożyli wrogowie Kolumba, ale są tam również zeznania jego ludzi, którzy "czuli się zmuszeni zeznawać przeciwko niemu i opowiedzieć o popełnianych przez niego okrucieństwach".

Dotychczas nikt nie studiował żadnych tekstów, które stawiałyby admirała w tak negatywnym świetle. Został on odwołany i pozbawiony swych godności - ostatnią podróż do Nowego Świata odbył w 1502 r.