Zając, uznany przez Torę za zwierze nieczyste, był w kulturach pogańskich symbolem płodności, budzenia się wiosny (zające biegające po polach), ruchem i zmianą. Znany był także w starożytnym Egipcie. Izyda, bogini miłości i ogniska domowego przyczyniła się do zmartwychwstania swojego męża Ozyrysa, który wcielił się w postać zająca. Szarak był też atrybutem Afrodyty i Erosa w starożytnej Grecji, symbolizował miłość (nie tylko tę duchową, ale i cielesną) oraz szczęście.

W zestawach święconkowych w Niemczech szaraki pojawiły się w XVIII wieku. W Polsce zając symboliczny upowszechnił stosunkowo późno, bo dopiero w latach 20. XX wieku. Na polskiej wsi nie poważano zająca. W średniowieczu to zając, a nie czarny kot, przebiegający drogę symbolizował pecha. Szaraki zwykle w dzień śpią, a buszują nocą. Nic dziwnego, że uznawano je za wcielenia czarownic i wiedźm. Zakazywano także używania słowa "zając" na pokładzie statku. Co ma zając do morza, zapytacie. A no to, że czarownice rządziły burzami, więc zając niewątpliwie mógł spowodować wywołanie burzy.

Te niewielkie zwierzątka z bardzo długimi uszami uznawano także za symbol tchórzostwa, dopiero z czasem uznano, że to nie tchórzostwo, a cwaniactwo. Tak opisywał zające m.in. Cervantes.

Zajęcza łapka była uznawana za talizman. W kieszeniu nosił ją m.in. Ernest Hemingway, o czym sam nam doniósł w "Ruchomym święcie". Długouche zwierzątka nie żyją zbyt długo, dlatego od starożytności symbolizowały też przemijanie i umieszczane były na grobowcowych emblematach.

Z jednej strony płodność, radość, miłość, z drugiej przemijanie, rychła śmierć, dodatkowo zmartwychwstanie Ozyrysa i już mamy naszego świątecznego wielkanocnego zajączka. Nie sposób zapomnieć o bardzo współczesnych zwyczajach związanych z zajączkiem: szukanie jajek, słodyczy, czasem prezentów przez dzieci. W ten sposób bawiono się już na Śląsku w okresie międzywojennym. Dlaczego zając ukrywa przed dziećmi jajka? Tę zagadkę wyjaśnijcie sami....