Według dra Jana Dekowskiego (B. Markiza Bieniecka, J. P. Dekowski, Kuchnia regionalna wczoraj i dziś, Warszawa 1978 r.) zalewajka po raz pierwszy pojawiła się w Łodzi w drugiej połowie XIX w., gdzie mówiono o niej:

O zalewajko, potraw królowo,
kto ciebie jada, ten czuje się zdrowo.

Była to potrawa chłopska, ze względu na swą prostotę i sytość. Z czasem zaczęła być też popularna w kieleckim i na Kujawach. Na przełomie XIX i XX wieku zawędrowała zalewajka z kieleckiego do Zagłębia Dąbrowskiego przez migrujących robotników, szukających pracy i mieszkania w górniczym okręgu.

W świętokrzyskim zalewajka wciąż jest bardzo popularną, a przepis na jej przygotowanie przechodzi z pokolenia na pokolenie. Podawana z chlebem jest bardzo smaczna, stosunkowo syta. Czas przyrządzenia ok. 45 minut, wartość kaloryczna porcji: 300 kcal.

Przygotować: 75 dag ziemniaków, butelkę żuru 0,5 litra, 2 średnie cebule, 4 ząbki czosnku, 20 dag kiełbasy wędzonej lub białej, albo boczku wędzonego, śmietanę, liść laurowy, ziele angielskie (3-4 ziarenka), sól, pieprz do smaku, słoninę do kraszenia (ok. 5 dag), 2-3 kapelusze grzybów suszonych (ale niekoniecznie).
Ziemniaki obrać i pokroić w kostkę, cebulę i czosnek posiekać w kostkę. Do garnka z gotującą wodą włożyć pokrajane ziemniaki, kiełbasę lub boczek wędzony w kawałkach, cebulę, liść laurowy, ziele angielski, ewentualnie namoczone wcześniej grzyby.
Żur rozmieszać z 3-4 łyżkami śmietany, dodać pokrajany czosnek. Gdy ziemniaki będą jeszcze lekko twarde, wlać przygotowaną wcześniej mieszankę. Przyprawić do smaku solą i pieprzem. Życzymy smacznego.

Wiśnia nadwiślana

To lokalna odmiana długowiecznej wiśni (drzewa żyją 50-100 lat). Znana jest również pod nazwą "słupska", od nazwy miejscowości Słupia Nadbrzeżna w gminie Ożarów, gdzie pojawiły się jej pierwsze uprawy. Już niebawem na bazie tej wiśni będą produkowane soki, nalewki i dżem.

-----------------------------------------
Ministerialna Lista Produktów Tradycyjnych to wstęp do Europejskiego Systemu Rejestracji i Ochrony Nazw Produktów. Znajdące się na niej produkty do jedzenia i picia powstające według starych receptur mają chronioną nazwę, a dzięki obowiązującym w całej Unii Europejskiej jednakowym oznaczeniom - "Jakość i tradycja" - są rozpoznawalne na wspólnotowych rynkach.

Według założeń nowego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, producenci i wytwórcy takich produktów będą mogli starać się o dotacje z Unii - prawdopodobnie będzie to 1800 złotych rocznie na gospodarstwo, w którym wytwarzany jest taki produkt. A jeśli znajdzie się on w Europejskim Systemie Rejestracji i Ochrony Nazw Produktów kwota ta wyniesie 3600 złotych rocznie.